امداد به محمد (قرآن)خداوند، ملائکه، انبیاء، انصار، مهاجران و ... پیامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله را در انجام رسالتشان یاری می‌کردند. در این مقاله آیات مرتبط با امداد به حضرت محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله معرفی می‌شوند. فهرست مندرجات۱.۱ - امام علی ۱.۲ - انبیا ۱.۳ - انصار ۱.۴ - جبرئیل ۱.۵ - ملائکه ۱.۶ - مؤمنان ۱.۷ - مهاجران ۲ - امدادهای خدا به پیامبر ۲.۱ - کفایت امدادهای خدا ۲.۲ - امداد با اعطای پیروزی ۲.۳ - امداد در دنیا و آخرت ۲.۴ - زمینه نزول امداد الهی ۲.۵ - توفیق صبر ۲.۶ - امداد با واسطه ۲.۷ - امداد برای پایداری در وحی ۲.۸ - امداد جهت ورود و خروج به کارها ۲.۹ - امداد در ادای مسئولیت رسالت ۲.۱۰ - نوید به امداد پیامبر ۲.۱۱ - امداد در کودکی ۲.۱۲ - امداد در غار ثور ۲.۱۳ - امداد در غزوه حنین ۲.۱۴ - نتیجه امداد الهی ۲.۱۵ - استغفار در برابر امداد الهی ۲.۱۶ - امداد با آشنایی به معارف دین ۲.۱۷ - وعده خداوند به امداد ۲.۱۸ - امداد با بی‌نیاز ساختن پیامبر ۲.۱۹ - امداد در صلح حدیبیه ۲.۲۰ - امداد هنگامقرائت قرآن ۲.۲۱ - امداد با نزول لشگریان الهی ۳ - پانویس ۴ - منبع ۱ - امدادكنندگان به پیامبر۱.۱ - امام على••• امام علی علیه‌السلام امداددهنده پيامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله : ۱. يا أَيُّهَا النَّبِيُّ حَسْبُكَ اللَّهُ وَ مَنِ اتَّبَعَكَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ . بر اساس روايت منقول از شیعه و سنّی، آيه مذكور در مورد على عليه‌السلام نازل شده است. ۲. وَ إِذْ أَسَرَّ النَّبِيُّ إِلى بَعْضِ أَزْواجِهِ حَدِيثاً .... وَ إِنْ تَظاهَرا عَلَيْهِ فَإِنَّ اللَّهَ هُوَ مَوْلاهُ وَ جِبْرِيلُ وَ صالِحُ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمَلائِكَةُ بَعْدَ ذلِكَ ظَهِيرٌ. بر اساس رواياتى منقول از شيعه و سنّى، مقصود از «صالح المؤمنين» على عليه‌السلام است. ••• صالح‌المؤمنین، على عليه‌السلام، حامى پيامبراكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله، در برابر توطئه برخى همسران آن حضرت: وَ إِذْ أَسَرَّ النَّبِيُّ إِلى بَعْضِ أَزْواجِهِ حَدِيثاً فَلَمَّا نَبَّأَتْ بِهِ .... وَ إِنْ تَظاهَرا عَلَيْهِ فَإِنَّ اللَّهَ هُوَ مَوْلاهُ وَ جِبْرِيلُ وَ صالِحُ الْمُؤْمِنِينَ ... در روايتى از امام باقر علیه‌السلام «صالح المؤمنين» به علیّ‌بن‌ابی‌طالب علیه‌السلام تفسير شده است. ۱.۲ - انبياپیمان خداوند از پيامبران، مبنى بر امداد و یاری پيامبراكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله : وَ إِذْ أَخَذَ اللَّهُ مِيثاقَ النَّبِيِّينَ لَما آتَيْتُكُمْ مِنْ كِتابٍ وَ حِكْمَةٍ ثُمَّ جاءَكُمْ رَسُولٌ مُصَدِّقٌ لِما مَعَكُمْ لَتُؤْمِنُنَّ بِهِ وَ لَتَنْصُرُنَّهُ قالَ أَ أَقْرَرْتُمْ وَ أَخَذْتُمْ عَلى ذلِكُمْ إِصْرِي قالُوا أَقْرَرْنا قالَ فَاشْهَدُوا وَ أَنَا مَعَكُمْ مِنَ الشَّاهِدِينَ. از امام على عليه‌السلام روايت شده كه خداوند از انبياى پيشين میثاق گرفت كه با معرّفى پيامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله به امّتهاى خود به وى ایمان آورند و او را يارى رسانند. ۱.۳ - انصاربرخوردارى رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله، از امدادهای انصار: ۱. وَ إِنْ يُرِيدُوا أَنْ يَخْدَعُوكَ فَإِنَّ حَسْبَكَ اللَّهُ هُوَ الَّذِي أَيَّدَكَ بِنَصْرِهِ وَ بِالْمُؤْمِنِينَ يا أَيُّهَا النَّبِيُّ حَسْبُكَ اللَّهُ وَ مَنِ اتَّبَعَكَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ. بر اساس گفته بعضى مفسّران و روايت منقول از امام باقر عليه‌السلام، مقصود از «المؤمنين» انصار است. ۲. وَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ هاجَرُوا وَ جاهَدُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَ الَّذِينَ آوَوْا وَ نَصَرُوا أُولئِكَ هُمُ الْمُؤْمِنُونَ حَقًّا لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَ رِزْقٌ كَرِيمٌ. ۱.۴ - جبرئيلجبرئیل، يارى‌دهنده پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله به فرمان خدا: وَ إِذْ أَسَرَّ النَّبِيُّ إِلى بَعْضِ أَزْواجِهِ حَدِيثاً فَلَمَّا نَبَّأَتْ بِهِ وَ أَظْهَرَهُ اللَّهُ عَلَيْهِ عَرَّفَ بَعْضَهُ وَ أَعْرَضَ عَنْ بَعْضٍ فَلَمَّا نَبَّأَها بِهِ قالَتْ مَنْ أَنْبَأَكَ هذا قالَ نَبَّأَنِيَ الْعَلِيمُ الْخَبِيرُ إِنْ تَتُوبا إِلَى اللَّهِ فَقَدْ صَغَتْ قُلُوبُكُما وَ إِنْ تَظاهَرا عَلَيْهِ فَإِنَّ اللَّهَ هُوَ مَوْلاهُ وَ جِبْرِيلُ وَ صالِحُ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمَلائِكَةُ بَعْدَ ذلِكَ ظَهِيرٌ. ۱.۵ - ملائكهملائکه، امدادكنندگان پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله با اذن و فرمان الهى: ۱. ثُمَّ أَنْزَلَ اللَّهُ سَكِينَتَهُ عَلى رَسُولِهِ وَ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ وَ أَنْزَلَ جُنُوداً لَمْ تَرَوْها وَ عَذَّبَ الَّذِينَ كَفَرُوا وَ ذلِكَ جَزاءُ الْكافِرِينَ. ۲. وَ إِذْ أَسَرَّ النَّبِيُّ إِلى بَعْضِ أَزْواجِهِ حَدِيثاً فَلَمَّا نَبَّأَتْ بِهِ وَ أَظْهَرَهُ اللَّهُ عَلَيْهِ عَرَّفَ بَعْضَهُ وَ أَعْرَضَ عَنْ بَعْضٍ فَلَمَّا نَبَّأَها بِهِ قالَتْ مَنْ أَنْبَأَكَ هذا قالَ نَبَّأَنِيَ الْعَلِيمُ الْخَبِيرُ إِنْ تَتُوبا إِلَى اللَّهِ فَقَدْ صَغَتْ قُلُوبُكُما وَ إِنْ تَظاهَرا عَلَيْهِ فَإِنَّ اللَّهَ هُوَ مَوْلاهُ وَ جِبْرِيلُ وَ صالِحُ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمَلائِكَةُ بَعْدَ ذلِكَ ظَهِيرٌ. ۱.۶ - مؤمنان••• مؤمنانِ صالح، امدادكنندگان به پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله : ۱. الَّذِينَ يَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبِيَّ الْأُمِّيَ ... فَالَّذِينَ آمَنُوا بِهِ وَ عَزَّرُوهُ وَ نَصَرُوهُ .... ۲. وَ إِنْ يُرِيدُوا أَنْ يَخْدَعُوكَ فَإِنَّ حَسْبَكَ اللَّهُ هُوَ الَّذِي أَيَّدَكَ بِنَصْرِهِ وَ بِالْمُؤْمِنِينَ يا أَيُّهَا النَّبِيُّ حَسْبُكَ اللَّهُ وَ مَنِ اتَّبَعَكَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ. ۳. وَ إِذْ أَسَرَّ النَّبِيُّ إِلى بَعْضِ أَزْواجِهِ حَدِيثاً فَلَمَّا نَبَّأَتْ بِهِ وَ أَظْهَرَهُ اللَّهُ عَلَيْهِ عَرَّفَ بَعْضَهُ وَ أَعْرَضَ عَنْ بَعْضٍ فَلَمَّا نَبَّأَها بِهِ قالَتْ مَنْ أَنْبَأَكَ هذا قالَ نَبَّأَنِيَ الْعَلِيمُ الْخَبِيرُ إِنْ تَتُوبا إِلَى اللَّهِ فَقَدْ صَغَتْ قُلُوبُكُما وَ إِنْ تَظاهَرا عَلَيْهِ فَإِنَّ اللَّهَ هُوَ مَوْلاهُ وَ جِبْرِيلُ وَ صالِحُ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمَلائِكَةُ بَعْدَ ذلِكَ ظَهِيرٌ. ••• امدادهای الهی و مؤمنان، كافى براى پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله : يا أَيُّهَا النَّبِيُّ حَسْبُكَ اللَّهُ وَ مَنِ اتَّبَعَكَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ. ۱.۷ - مهاجرانامداد خداوند و مهاجران به پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله هنگام هجرت از مکّه: لِلْفُقَراءِ الْمُهاجِرِينَ الَّذِينَ أُخْرِجُوا مِنْ دِيارِهِمْ وَ أَمْوالِهِمْ يَبْتَغُونَ فَضْلًا مِنَ اللَّهِ وَ رِضْواناً وَ يَنْصُرُونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ أُولئِكَ هُمُ الصَّادِقُونَ. ۲ - امدادهاى خدا به پیامبر۲.۱ - کفایت امدادهای خداكفايت امدادهای خدا براى پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله : ۱. وَ إِنْ يُرِيدُوا أَنْ يَخْدَعُوكَ فَإِنَّ حَسْبَكَ اللَّهُ هُوَ الَّذِي أَيَّدَكَ بِنَصْرِهِ وَ بِالْمُؤْمِنِينَ يا أَيُّهَا النَّبِيُّ حَسْبُكَ اللَّهُ وَ مَنِ اتَّبَعَكَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ. ۲. فَإِنْ تَوَلَّوْا فَقُلْ حَسْبِيَ اللَّهُ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَ هُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِيمِ. ۳. وَ كَذلِكَ جَعَلْنا لِكُلِّ نَبِيٍّ عَدُوًّا مِنَ الْمُجْرِمِينَ وَ كَفى بِرَبِّكَ هادِياً وَ نَصِيراً. ۴. ... قُلْ حَسْبِيَ اللَّهُ عَلَيْهِ يَتَوَكَّلُ الْمُتَوَكِّلُونَ. ۲.۲ - امداد با اعطای پیروزیامداد خدا به پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، با اعطاى پیروزی به آن حضرت: إِنَّا فَتَحْنا لَكَ فَتْحاً مُبِيناً وَ يَنْصُرَكَ اللَّهُ نَصْراً عَزِيزاً. ۲.۳ - امداد در دنیا و آخرتخداوند، امدادرسان پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله در دنیا و آخرت: مَنْ كانَ يَظُنُّ أَنْ لَنْ يَنْصُرَهُ اللَّهُ فِي الدُّنْيا وَ الْآخِرَةِ فَلْيَمْدُدْ بِسَبَبٍ إِلَى السَّماءِ ثُمَّ لْيَقْطَعْ فَلْيَنْظُرْ هَلْ يُذْهِبَنَّ كَيْدُهُ ما يَغِيظُ. ۲.۴ - زمینه نزول امداد الهیهجرت پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله در راه خدا، زمينه نزول امداد الهى بر آن حضرت: إِلَّا تَنْصُرُوهُ فَقَدْ نَصَرَهُ اللَّهُ إِذْ أَخْرَجَهُ الَّذِينَ كَفَرُوا ثانِيَ اثْنَيْنِ إِذْ هُما فِي الْغارِ إِذْ يَقُولُ لِصاحِبِهِ لا تَحْزَنْ إِنَّ اللَّهَ مَعَنا فَأَنْزَلَ اللَّهُ سَكِينَتَهُ عَلَيْهِ وَ أَيَّدَهُ بِجُنُودٍ لَمْ تَرَوْها وَ جَعَلَ كَلِمَةَ الَّذِينَ كَفَرُوا السُّفْلى وَ كَلِمَةُ اللَّهِ هِيَ الْعُلْيا وَ اللَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ. ۲.۵ - توفیق صبرشکیبایی پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله در برابر تجاوزهاى دشمن، نيازمند توفیق الهی: وَ اصْبِرْ وَ ما صَبْرُكَ إِلَّا بِاللَّهِ وَ لا تَحْزَنْ عَلَيْهِمْ وَ لا تَكُ فِي ضَيْقٍ مِمَّا يَمْكُرُونَ. ۲.۶ - امداد با واسطهامداد خدا به پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، به واسطه ملائکه: ۱. ثُمَّ أَنْزَلَ اللَّهُ سَكِينَتَهُ عَلى رَسُولِهِ ... وَ أَنْزَلَ جُنُوداً لَمْ تَرَوْها .... ۲. وَ إِذْ أَسَرَّ النَّبِيُّ إِلى بَعْضِ أَزْواجِهِ حَدِيثاً .... وَ إِنْ تَظاهَرا عَلَيْهِ فَإِنَّ اللَّهَ هُوَ مَوْلاهُ ... وَ الْمَلائِكَةُ بَعْدَ ذلِكَ ظَهِيرٌ. ۲.۷ - امداد برای پایداری در وحیپيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، نيازمند امداد الهى، براى پايدارى بر طريق وحی: وَ لَوْ لا أَنْ ثَبَّتْناكَ لَقَدْ كِدْتَ تَرْكَنُ إِلَيْهِمْ شَيْئاً قَلِيلًا. ۲.۸ - امداد جهت ورود و خروج به کارهاپيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله نيازمند نزول امداد الهى، جهت ورود به كارها و خروج از آن، به شكل درست: وَ قُلْ رَبِّ أَدْخِلْنِي مُدْخَلَ صِدْقٍ وَ أَخْرِجْنِي مُخْرَجَ صِدْقٍ وَ اجْعَلْ لِي مِنْ لَدُنْكَ سُلْطاناً نَصِيراً. ۲.۹ - امداد در ادای مسئولیت رسالتپيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله نيازمند تقویت روحی و امداد الهى، در اداى مسئوليّت رسالت: وَ قالَ الَّذِينَ كَفَرُوا لَوْ لا نُزِّلَ عَلَيْهِ الْقُرْآنُ جُمْلَةً واحِدَةً كَذلِكَ لِنُثَبِّتَ بِهِ فُؤادَكَ وَ رَتَّلْناهُ تَرْتِيلًا. ۲.۱۰ - نوید به امداد پیامبرنويد خداوند به يارى پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله در صورت پایداری و مقاومت: وَ لَقَدْ كُذِّبَتْ رُسُلٌ مِنْ قَبْلِكَ فَصَبَرُوا عَلى ما كُذِّبُوا وَ أُوذُوا حَتَّى أَتاهُمْ نَصْرُنا .... ۲.۱۱ - امداد در کودکیامداد خداوند به پيامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله با سرپرست قرار دادن براى وى، در کودکی: أَ لَمْ يَجِدْكَ يَتِيماً فَآوى. ۲.۱۲ - امداد در غار ثورنصرت خدا به پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله در غار ثور، با آرامش‌بخشى به او: إِلَّا تَنْصُرُوهُ فَقَدْ نَصَرَهُ اللَّهُ إِذْ أَخْرَجَهُ الَّذِينَ كَفَرُوا ثانِيَ اثْنَيْنِ إِذْ هُما فِي الْغارِ إِذْ يَقُولُ لِصاحِبِهِ لا تَحْزَنْ إِنَّ اللَّهَ مَعَنا فَأَنْزَلَ اللَّهُ سَكِينَتَهُ عَلَيْهِ وَ أَيَّدَهُ بِجُنُودٍ لَمْ تَرَوْها ... مقصود از «الغار» غار ثور است. ۲.۱۳ - امداد در غزوه حنینامداد و نصرت خدا به محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله در غزوه حنین: لَقَدْ نَصَرَكُمُ اللَّهُ فِي مَواطِنَ كَثِيرَةٍ وَ يَوْمَ حُنَيْنٍ ...ثُمَّ أَنْزَلَ اللَّهُ سَكِينَتَهُ عَلى رَسُولِهِ .... ۲.۱۴ - نتیجه امداد الهیامداد و يارى محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله از سوى خداوند، باعث بى‌اثر شدن نیرنگ کافران: وَ إِنْ يُرِيدُوا أَنْ يَخْدَعُوكَ فَإِنَّ حَسْبَكَ اللَّهُ هُوَ الَّذِي أَيَّدَكَ بِنَصْرِهِ وَ بِالْمُؤْمِنِينَ. ۲.۱۵ - استغفار در برابر امداد الهیپيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، مأمور تسبیح و استغفار، در برابر امدادهای الهی: إِذا جاءَ نَصْرُ اللَّهِ وَ الْفَتْحُ وَ رَأَيْتَ النَّاسَ يَدْخُلُونَ فِي دِينِ اللَّهِ أَفْواجاً فَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ وَ اسْتَغْفِرْهُ إِنَّهُ كانَ تَوَّاباً. ۲.۱۶ - امداد با آشنایی به معارف دینامداد خداوند به پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله با آشنا كردن وى به معارف دین: وَ وَجَدَكَ ضَالًّا فَهَدى. ۲.۱۷ - وعده خداوند به امدادوعده خداوند به پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله در مورد يارى او و پيروز شدن بر دشمنان: ۱. فَاصْبِرْ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ وَ لا يَسْتَخِفَّنَّكَ الَّذِينَ لا يُوقِنُونَ. ۲. فَاصْبِرْ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ فَإِمَّا نُرِيَنَّكَ بَعْضَ الَّذِي نَعِدُهُمْ أَوْ نَتَوَفَّيَنَّكَ فَإِلَيْنا يُرْجَعُونَ. ۲.۱۸ - امداد با بی‌نیاز ساختن پیامبرامداد خداوند به پيامبراكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله با بى‌نياز ساختن آن حضرت: وَ وَجَدَكَ عائِلًا فَأَغْنى. ۲.۱۹ - امداد در صلح حدیبیهامداد خداوند به پيامبراكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله در حدیبیّه، با نزول سکینه و آرامش بر آن حضرت: إِذْ جَعَلَ الَّذِينَ كَفَرُوا فِي قُلُوبِهِمُ الْحَمِيَّةَ حَمِيَّةَ الْجاهِلِيَّةِ فَأَنْزَلَ اللَّهُ سَكِينَتَهُ عَلى رَسُولِهِ ... آيه، درباره حديبيّه است. ۲.۲۰ - امداد هنگامقرائت قرآنامداد غیبی خداوند به پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، هنگام قرائت قرآن: وَ إِذا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ جَعَلْنا بَيْنَكَ وَ بَيْنَ الَّذِينَ لا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ حِجاباً مَسْتُوراً وَ جَعَلْنا عَلى قُلُوبِهِمْ أَكِنَّةً أَنْ يَفْقَهُوهُ وَ فِي آذانِهِمْ وَقْراً .... ۲.۲۱ - امداد با نزول لشگریان الهیامداد خدا به پيامبراكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله با نزول لشکریان الهی براى آن حضرت: إِلَّا تَنْصُرُوهُ فَقَدْ نَصَرَهُ اللَّهُ إِذْ أَخْرَجَهُ الَّذِينَ كَفَرُوا ثانِيَ اثْنَيْنِ إِذْ هُما فِي الْغارِ ... فَأَنْزَلَ اللَّهُ سَكِينَتَهُ عَلَيْهِ وَ أَيَّدَهُ بِجُنُودٍ لَمْ تَرَوْها .... ۳ - پانویس۴ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۲۶، ص۹۶، برگرفته از مقاله «امداد به محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله». |